قفسهبندی سردخانه؛ از ضدخوردگی تا بارگذاری ایمن در دماهای پایین
قفسهبندی سردخانه، فقط چند ردیف قفسه فلزی کنار هم نیست. اینجا با ترکیبی از دمای پایین، رطوبت بالا، شستوشوی مداوم و الزامهای بهداشتی روبهرو هستیم. اگر قفسهها درست طراحی نشوند، خیلی زود زنگزدگی، یخزدگی، خمشدن تیرها، سقوط کالا و حتی توقف کل خط سردخانه را تجربه میکنید. در این راهنما، مرحلهبهمرحله از انتخاب جنس قفسه تا کنترل چگالش و اصول بارگذاری در دماهای پایین را مرور میکنیم تا هنگام سفارش قفسهبندی سردخانه، تصمیمی آگاهانه و حرفهای بگیرید.
تفاوت قفسهبندی سردخانه با انبار معمولی
در یک انبار معمولی، دمای محیط تقریباً ثابت و رطوبت در حد قابل کنترل است. اما در سردخانه، شرایط کاملاً متفاوت است.
دمای پایین، رطوبت نسبی بالا، ورود و خروج مکرر هوا هنگام باز شدن درها و شستوشوی دورهای کف و دیوارها، همگی روی رفتار فلز و اتصالات قفسه تأثیر میگذارند.
در سردخانهها
-
کوچکترین خطا در انتخاب پوشش ضدخوردگی، خیلی سریع به زنگزدگی تبدیل میشود.
-
چگالش بخار آب باعث تشکیل قطرات و در ادامه یخزدگی روی طبقات و زیر کالاها میشود.
-
دمای پایین میتواند رفتار مکانیکی فولاد و تحمل بار را تغییر دهد و در صورت طراحی اشتباه، خطر شکست ناگهانی قطعات را بالا ببرد.
به همین دلیل، طراحی قفسهبندی سردخانه باید با نگاه تخصصی و متفاوت از قفسهبندی یک انبار خشک انجام شود.
انتخاب جنس و ساختار قفسه برای محیطهای سرد و مرطوب
اولین تصمیم مهم، انتخاب جنس قفسه است. قفسهای که در محیط خشک سالها سالم میماند، در سردخانه مرطوب ممکن است در مدت کوتاهی دچار خوردگی شود. برای قفسهبندی سردخانه، معمولاً این گزینهها مطرح میشود.
۱. فولاد گالوانیزه گرم
سطح این نوع پروفیل با لایهای از روی پوشانده میشود که در برابر رطوبت و شستوشو مقاومت خوبی دارد. برای سردخانههایی که شستوشوی دورهای با آب و مواد شوینده انجام میدهند، گالوانیزه گرم یکی از گزینههای رایج است.
۲. استیل ضدزنگ در نقاط حساس
در سردخانههای بسیار حساس مثل صنایع دارویی یا مواد غذایی خاص، برای بعضی بخشها مثل پایههای در تماس با کف یا قفسههای نزدیک به اواپراتورها از استیل ضدزنگ استفاده میشود تا خطر خوردگی به حداقل برسد.
۳. پوشش رنگ پودری کورهای
در قفسههای صنعتی، استفاده از رنگ پودری الکترواستاتیک کورهای با فرمول مناسب محیط مرطوب، کمک میکند سطح قفسه در برابر رطوبت و شستوشو مقاومتر شود. البته در سردخانه، کیفیت زیرسازی و ضخامت پوشش رنگ اهمیت دوچندان دارد، چون هر خراش کوچک میتواند نقطه شروع خوردگی باشد.
همچنین بهتر است ستونها و تیرها به گونهای طراحی شوند که امکان جریان هوا میان طبقات وجود داشته باشد و سطحهای کاملاً بسته، به حداقل برسد تا آب جمع نشود و یخ نزند.
راهکارهای ضدخوردگی در قفسهبندی سردخانه
خوردگی در سردخانه، معمولاً نتیجه ترکیب رطوبت، چگالش و خراشها یا ضربههاست. برای کنترل آن باید از ابتدا چند اصل رعایت شود.
-
انتخاب پوشش مناسب
گالوانیزه گرم، رنگ پودری مناسب محیطهای مرطوب و استفاده از ورق با ضخامت استاندارد، پایه طراحی ضدخوردگی هستند. پوششهای نازک یا نامرغوب در سردخانه، خیلی زود پوسته میشوند و فلز زیرین را در معرض زنگزدگی قرار میدهند. -
طراحی جزئیات حساس
بخشهایی مانند محل اتصال ستون به کف، نقاط تکیهگاه پالتها و محلهای برخورد لیفتراک بیشتر در معرض آسیب هستند. تقویت این نقاط، استفاده از پایههای قابل تنظیم و صفحههای زیرستون، عمر قفسه را افزایش میدهد. -
فاصله گرفتن از کف
قرار دادن قفسهها چند سانتیمتر بالاتر از کف، کمک میکند آب حاصل از شستوشو زیر پایهها جمع نشود و رطوبت دائمی در این ناحیه ایجاد نشود. این کار هم از نظر بهداشتی مهم است و هم از نظر ضدخوردگی. -
کنترل خراشها
در سردخانهها معمولاً جابهجایی پالت با جک پالت یا لیفتراک انجام میشود و اگر اپراتورها آموزش کافی نداشته باشند، برخوردهای مکرر با تیرها و ستونها، پوشش رنگ و گالوانیزه را زخمی میکند و خوردگی از همان نقاط آغاز میشود. نصب محافظ ستون و آموزش کارکنان، بخشی از راهکار ضدخوردگی به شمار میآید.
کنترل چگالش و یخزدگی روی قفسهها
یکی از چالشهای اصلی در سردخانه، چگالش بخار آب روی سطوح سرد و تبدیل آن به یخ است. اگر قفسهبندی به گونهای باشد که آب و بخار در نقاط خاصی گیر بیفتد، به مرور یخزدگی روی طبقات و زیر کالاها ایجاد میشود.
برای کاهش این مشکل، چند اصل مهم است.
-
فاصله مناسب قفسهها از دیوار
قفسهها نباید کاملاً به دیوار بچسبند. ایجاد فاصله استاندارد بین قفسه و دیوار، به گردش هوا کمک میکند و نقاط مرطوب و راکد را کاهش میدهد. -
استفاده از طبقات مشبک یا دارای سوراخ
در بسیاری از سردخانهها، به جای طبقات کاملاً تخت، از طبقات مشبک یا نیمه مشبک استفاده میشود تا آب و رطوبت روی سطح تجمع پیدا نکند و گردش هوا آسانتر باشد. -
چیدمان درست کارتنها و بستهبندیها
وقتی تمام سطح طبقه با کارتن پوشانده شود و هیچ منفذی برای عبور هوا باقی نماند، هوای سرد پشت ردیف کالاها به دام میافتد و چگالش در همان نقاط افزایش مییابد. در طراحی قفسهبندی، باید عمق و عرض طبقات با ابعاد بستهبندی همخوان باشد تا فضای کافی برای گردش هوا حفظ شود. -
مدیریت ورود هوای گرم
هر بار که درِ سردخانه باز میشود، هوای گرمتر بیرون وارد میشود و در برخورد با قفسهها و کالاهای سرد، چگالش بیشتری ایجاد میکند. استفاده از پردههای نواری، راهروهای هوایی و برنامهریزی برای کاهش تعداد باز و بسته شدن درها، در کنار قفسهبندی مناسب، به کنترل چگالش کمک میکند.
اصول بارگذاری و تحمل بار در دماهای پایین
در دماهای پایین، رفتار مکانیکی فولاد کمی تغییر میکند و در طراحی قفسهبندی سردخانه، باید این موضوع در نظر گرفته شود. هرچند در بسیاری از سردخانههای مواد غذایی، دما در محدودهای است که هنوز فولاد رفتار مطمئنی دارد، اما رعایت حاشیه ایمنی در ظرفیت بار، ضروری است.
چند نکته کلیدی در بارگذاری سردخانه
-
ظرفیت هر طبقه و هر دهانه باید بر اساس وزن واقعی کالا، نوع پالت و نحوه چیدمان محاسبه شود.
-
توزیع بار باید یکنواخت باشد و از تمرکز وزن در یک نقطه جلوگیری شود.
-
ارتفاع قفسهها باید با توجه به نوع لیفتراک یا جک پالت و دید اپراتور انتخاب شود تا خطر برخورد و سقوط کاهش یابد.
-
برای سردخانههایی با بارهای سبک تا متوسط، استفاده از سیستمهایی مانند قفسه ایزی راک میتواند هم از نظر تحمل بار و هم از نظر انعطافپذیری در تنظیم ارتفاع طبقات، گزینهای مناسب باشد.
همیشه باید ظرفیت مجاز هر طبقه به صورت واضح و خوانا روی قفسهها درج شود تا اپراتورها در فشار کاری بالا، از حد تحمل مجاز عبور نکنند.
بهداشت، شستوشو و استانداردهای ایمنی در قفسهبندی سردخانه
سردخانهها معمولاً محل نگهداری مواد غذایی، دارویی یا کالاهای حساس هستند، بنابراین قفسهبندی باید شرایط بهداشتی را تسهیل کند، نه اینکه خود به منبع آلودگی تبدیل شود.
در طراحی قفسهبندی سردخانه باید به این نکات توجه شود.
-
سطح قفسهها باید صاف، بدون لبههای تیز و بدون شکافهای غیرقابل دسترسی باشد تا آلودگی و باقیمانده مواد در آن جمع نشود.
-
متریال و پوشش قفسه باید در برابر مواد شوینده، ضدعفونیکننده و شستوشوی مکرر مقاوم باشد.
-
استفاده از رنگهای روشن و هماهنگ با استانداردهای بهداشتی، امکان مشاهده سریع آلودگی یا زنگزدگی را بیشتر میکند.
-
مسیرهای عبور کارکنان و تجهیزات باید استاندارد و ایمن باشد تا هنگام شستوشوی خیس، خطر لغزش و برخورد کاهش یابد.
در کنار این موارد، رعایت دستورالعملهای استانداردهای مرتبط با صنایع غذایی، دارویی یا زنجیره سرد، به شما کمک میکند تا قفسهبندی، حلقه ضعیف سیستم نباشد.
نکات طراحی قبل از سفارش قفسهبندی سردخانه
قبل از اینکه برای سردخانه خود قفسه سفارش دهید، بهتر است چند سؤال کلیدی از خود بپرسید و پاسخ آنها را روی کاغذ بیاورید.
-
چه نوع کالایی قرار است در سردخانه نگهداری شود و ابعاد رایج بستهبندی چیست
-
حداکثر وزن هر پالت یا هر کارتن چقدر است و بار متوسط هر طبقه چه مقداری خواهد بود
-
آیا در آینده برنامه افزایش ظرفیت یا تغییر نوع کالا را دارید
-
تردد با چه ابزاری انجام میشود؛ جک پالت دستی، لیفتراک نشسته یا ایستاده
بر اساس پاسخ این پرسشها، میتوان عمق، ارتفاع و تعداد طبقات هر دهانه را طوری طراحی کرد که هم از فضا بیشترین استفاده شود و هم ایمنی و دسترسی حفظ شود.
همچنین هنگام طراحی، باید محل اواپراتورها، کانالهای هوا، درها و راهروهای اصلی رفت و آمد در نظر گرفته شود تا قفسهبندی، جریان هوای سرد را مختل نکند و نقاط مرده دمایی ایجاد نشود.
نگهداری و بازرسی دورهای قفسههای سردخانه
حتی بهترین سیستم قفسهبندی هم بدون نگهداری صحیح، به مرور دچار مشکل میشود. در سردخانهها، این فرسودگی ممکن است سریعتر و خطرناکتر باشد. بنابراین، لازم است برنامه بازرسی دورهای برای قفسهها تعریف شود.
در این بازرسیها باید به موارد زیر توجه شود.
-
بررسی وجود لکههای زنگزدگی، تغییر رنگ یا پوسته شدن پوشش
-
کنترل خمشدگی تیرها و ستونها، به ویژه در دهانههایی که بارگذاری سنگینتری دارند
-
بررسی شل شدن پیچها و اتصالات
-
ثبت و پیگیری هر نوع آسیب ناشی از برخورد لیفتراک یا جک پالت با قفسهها
-
کنترل تمیزی طبقات و گوشهها و اطمینان از قابل شستوشو بودن همه نقاط
آموزش کارکنان نیز بخش مهمی از نگهداری است. اپراتوری که بداند هر ضربه به قفسه چه ریسکی برای ایمنی خود او و کالا دارد، با احتیاط بیشتری کار میکند و طول عمر سرمایهگذاری شما در قفسهبندی سردخانه افزایش مییابد.
جمعبندی؛ قفسهبندی سردخانه به چشم سرمایهگذاری نگاه کنید
قفسهبندی سردخانه، جایی نیست که بتوان با راهحلهای موقتی و غیرتخصصی آن را جمع کرد. انتخاب جنس مناسب، طراحی ضدخوردگی، توجه به چگالش و یخزدگی، بارگذاری ایمن در دماهای پایین و رعایت اصول بهداشتی، همه در کنار هم باعث میشود سردخانه شما سالها بدون حادثه و بدون توقفهای هزینهساز کار کند.
اگر از ابتدا قفسهبندی سردخانه را به عنوان یک سرمایهگذاری بلندمدت ببینید، نه یک هزینه کوتاهمدت، در انتخاب متریال، طراحی و تامینکننده دقت بیشتری به خرج میدهید. نتیجه این دقت، سردخانهای ایمنتر، تمیزتر و قابل اعتمادتر است که هم کیفیت کالاها را حفظ میکند و هم خیال شما را از بابت ایمنی و دوام تجهیزات راحتتر خواهد کرد.
۱۷:۳۴
- ۱ بازديد
- ۰ ۰
- ۰ نظر